Dlaczego Twoje odszkodowanie może być zaniżone?
Czy zdarzyło Ci się otrzymać zaniżone odszkodowanie OC, które ledwo pokrywało koszt naprawy auta? Nie jesteś sam. Wielu poszkodowanych kierowców w Polsce spotyka się z podobną sytuacją. Mimo że prawo jasno mówi o zasadzie pełnej kompensacji, w praktyce zakłady ubezpieczeń często stosują metody mające na celu ograniczenie wypłaty świadczeń. Ten artykuł ujawnia 10 najczęstszych trików stosowanych przez ubezpieczycieli oraz wskazuje, jak skutecznie im się przeciwstawiać.
Podstawy prawne, czyli co Ci się należy
W polskim systemie prawnym kluczowe znaczenie ma tzw. zasada pełnego odszkodowania, określona w art. 361 i 363 Kodeksu cywilnego. Oznacza ona, że odszkodowanie powinno pokrywać wszystkie rzeczywiste straty i przywracać poszkodowanego do stanu majątkowego sprzed szkody.
W przypadku szkód komunikacyjnych z OC sprawcy, poszkodowany kieruje roszczenia bezpośrednio do ubezpieczyciela sprawcy, który przejmuje odpowiedzialność za naprawienie szkody. W praktyce jednak, firmy ubezpieczeniowe nierzadko dążą do minimalizacji wypłat, co prowadzi do licznych naruszeń tej zasady.
Jak działają ubezpieczyciele?
Ubezpieczyciele są podmiotami komercyjnymi, a ich celem jest zysk. Niestety, często oznacza to szukanie oszczędności… kosztem poszkodowanego. Chociaż Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) wydała tzw. Wytyczne dotyczące likwidacji szkód komunikacyjnych, nie mają one mocy obowiązującej. A to stwarza przestrzeń do nadużyć.
⚠️ Top 3 triki ubezpieczycieli – co powinno wzbudzić Twoją czujność?
1. Części zamienniki zamiast oryginalnych
Ubezpieczyciel może przedstawić kosztorys oparty na tanich zamiennikach, zamiast oryginalnych części producenta (OEM). To sztucznie obniża wartość naprawy. Tymczasem uchwała Sądu Najwyższego (III CZP 80/11) jasno wskazuje, że jeśli w pojeździe były części oryginalne, to poszkodowany ma prawo domagać się ich ponownego użycia.
➡ Jak reagować? Zażądaj kosztorysu uwzględniającego części OEM. Jeśli masz wątpliwości, poproś o opinię niezależnego rzeczoznawcy lub warsztatu (np. ASO).
2. Potrącenie amortyzacji części
Częsta praktyka to pomniejszanie odszkodowania o tzw. „zużycie eksploatacyjne” wymienianych części. Przykład: wymiana zderzaka – nowy kosztuje 1000 zł, ale ubezpieczyciel płaci tylko 700 zł, bo „stary był zużyty”.
➡ Co mówi prawo? Takie potrącenia są niedopuszczalne w OC – potwierdził to SN w tej samej uchwale (III CZP 80/11). Wymiana starych części na nowe nie oznacza wzbogacenia, ale przywrócenie poprzedniego stanu.
3. Wypłata odszkodowania netto, bez VAT
Jeśli nie prowadzisz firmy i nie jesteś płatnikiem VAT, to należy Ci się pełna kwota brutto. Mimo to ubezpieczyciele często wypłacają tylko wartość netto, twierdząc, że „możesz odliczyć VAT”.
➡ Jak się bronić? Złóż oświadczenie, że nie masz prawa do odliczenia VAT. Dołącz je do odwołania od decyzji ubezpieczyciela, powołując się na uchwałę SN (III CZP 150/06).
🔎 Dlaczego to wszystko jest ważne?
Zaniżone odszkodowanie to nie tylko niższa wypłata – to realna strata finansowa i często gorszej jakości naprawa. W kolejnych częściach artykułu pokażemy kolejne 7 praktyk, które mogą Cię dotknąć, oraz praktyczne sposoby obrony.
Siedem kolejnych taktyk ubezpieczycieli, które mogą Cię kosztować – i jak się przed nimi bronić
4. Ograniczanie zwrotu kosztów pojazdu zastępczego
Wielu poszkodowanych spotyka się z odmową lub ograniczeniem zwrotu kosztów za wynajem auta zastępczego. Ubezpieczyciele próbują:
- skracać uzasadniony czas najmu,
- narzucać współpracujące (tańsze) wypożyczalnie,
- zaniżać rynkowe stawki,
- twierdzić, że mogłeś jeździć komunikacją miejską.
➡ Twoje prawa: Masz prawo do wynajmu pojazdu zastępczego klasy porównywalnej z uszkodzonym i na cały czas jego naprawy – wliczając oczekiwanie na części i termin warsztatu. Potwierdza to uchwała SN (III CZP 05/11) oraz Wytyczne KNF.
5. Zaniżanie wartości pojazdu sprzed szkody
Przy szkodzie całkowitej kluczowe znaczenie ma tzw. „wartość pojazdu sprzed szkody”. Ubezpieczyciele potrafią ją zaniżać poprzez:
- nieuwzględnianie dodatkowego wyposażenia,
- stosowanie nieuzasadnionych korekt ujemnych,
- błędne dane w systemach typu Eurotax czy Info-Expert.
➡ Co robić: Masz prawo do rzetelnej wyceny pojazdu. Sprawdź uważnie każdy parametr. Gromadź dowody: faktury, książkę serwisową, zdjęcia, ogłoszenia podobnych aut. W razie potrzeby – zleć wycenę rzeczoznawcy i odwołaj się od decyzji ubezpieczyciela.
6. Uśrednianie stawek robocizny
Częsty trik to zastosowanie „uśrednionej stawki roboczogodziny” zamiast stawki konkretnego warsztatu (np. ASO), w którym naprawiasz auto. Ubezpieczyciel argumentuje, że w regionie są tańsze warsztaty – ignorując Twój wybór.
➡ Pamiętaj: Masz prawo wybrać warsztat – również autoryzowany – jeśli jest to uzasadnione np. wiekiem auta czy technologią naprawy (art. 363 KC). Stawki z wybranego warsztatu są podstawą odszkodowania, o ile nie są rażąco zawyżone – potwierdza to SN (III CZP 32/03) i Wytyczne KNF.
7. Odmowa zwrotu kosztów holowania
Koszty holowania często są kwestionowane: bo za drogo, za daleko, „pojazd był sprawny”. Tymczasem każda niezbędna interwencja po wypadku to uzasadniona szkoda, podlegająca zwrotowi.
➡ Co możesz zrobić: Zachowaj fakturę, dokumentację (np. zdjęcia, notatka policyjna). Uzasadnij potrzebę holowania – to na ubezpieczycielu spoczywa obowiązek wykazania, że było zbędne.
8. „To uszkodzenie było wcześniej” – klasyczny wybieg rzeczoznawcy
Ubezpieczyciel odmawia wypłaty za część uszkodzeń, twierdząc, że nie powstały one w wyniku wypadku. Często bez dowodów. To poszkodowany musi walczyć, mimo że… to ubezpieczyciel powinien udowodnić swoją wersję.
➡ Twoje narzędzie obrony: Art. 6 KC jasno mówi: kto twierdzi, ten udowadnia. Żądaj konkretnych dowodów (np. wcześniejszej dokumentacji). W razie potrzeby – przedstaw własne zdjęcia lub opinię rzeczoznawcy.
9. Manipulacje przy kwalifikowaniu szkody jako całkowitej
Często ubezpieczyciel łączy dwie taktyki: zawyża koszt naprawy i zaniża wartość auta, aby udowodnić, że naprawa się „nie opłaca”. To pozwala wypłacić niższe odszkodowanie (wartość pojazdu minus wrak).
➡ Masz prawo do:
- rzetelnej kalkulacji wartości i kosztu naprawy,
- naprawy, jeśli jej koszt nie przekracza 100% wartości auta,
- kwestionowania decyzji, np. przez opinię niezależnego rzeczoznawcy.
10. Brak rekompensaty za utratę wartości handlowej pojazdu
Auto naprawione po wypadku traci na wartości – nawet jeśli wygląda jak nowe. Ubezpieczyciele rzadko informują o możliwości ubiegania się o odszkodowanie za tzw. merkantylną utratę wartości.
➡ Twoje prawa: Zgodnie z uchwałą SN (III CZP 57/01) i Wytycznymi KNF, ta strata również podlega kompensacji. Ale trzeba ją samodzielnie zgłosić i udokumentować (np. opinią rzeczoznawcy).
📌 Wspólny mianownik: asymetria wiedzy i strategia zniechęcania
Wszystkie opisane taktyki opierają się na jednym schemacie: wykorzystaniu przewagi informacyjnej i proceduralnej nad poszkodowanym. Celem jest zniechęcenie do dochodzenia pełnego odszkodowania – nawet jeśli masz rację.
Jak się bronić przed zaniżonym odszkodowaniem? Praktyczny przewodnik krok po kroku
📂 1. Dokumentacja to podstawa
W procesie likwidacji szkody kluczowe znaczenie ma dowodzenie swoich racji. Oto, co warto gromadzić od samego początku:
- Zdjęcia z miejsca zdarzenia (przed przemieszczeniem pojazdów, jeśli to możliwe),
- Zdjęcia uszkodzeń wykonane bezpośrednio po wypadku,
- Notatkę policyjną, dane sprawcy, świadków i numer polisy OC,
- Kosztorysy, faktury, umowy najmu, rachunki za holowanie, itd.,
- Korespondencję z ubezpieczycielem – zawsze pisemnie lub e-mailowo,
- Opinie niezależnych rzeczoznawców (warto mieć choć jedną).
📌 Wskazówka:
Nawet jeśli naprawa została już wykonana, masz prawo żądać dopłaty, jeśli wypłata była zaniżona – o ile dysponujesz odpowiednią dokumentacją.
🖋 2. Jak skutecznie odwołać się od decyzji ubezpieczyciela?
Jeśli masz wątpliwości co do wyceny, kosztorysu czy zakwalifikowania szkody, nie wahaj się złożyć odwołania. To Twoje prawo.
Co powinno zawierać skuteczne odwołanie?
- Krótki opis sprawy (nr szkody, data zdarzenia),
- Precyzyjne wskazanie, z czym się nie zgadzasz (np. zaniżony kosztorys),
- Argumenty prawne i faktyczne (np. orzeczenia SN, wytyczne KNF),
- Załączniki (kosztorys warsztatu, opinia rzeczoznawcy, faktury),
- Żądanie wypłaty pełnej, należnej kwoty odszkodowania.
📌 Masz prawo żądać ponownej analizy sprawy – nawet jeśli minęło kilka tygodni od pierwotnej decyzji, dopóki nie doszło do przedawnienia roszczenia.
⏳ 3. Znaj swoje terminy – one działają na Twoją korzyść
- 30 dni – tyle ma ubezpieczyciel na wypłatę odszkodowania od zgłoszenia szkody (w wyjątkowych przypadkach do 90 dni),
- 3 lata – ogólny termin przedawnienia roszczeń z OC,
- 20 lat – jeśli szkoda wynikała z przestępstwa (np. wypadek po alkoholu),
- 14 dni – czas na odpowiedź na reklamację złożoną do ubezpieczyciela.
⏱ Nie czekaj – im szybciej zareagujesz na niekorzystną decyzję, tym większe masz szanse na skuteczne dochodzenie swoich praw.
🤝 4. Kiedy warto skorzystać z pomocy kancelarii prawnej?
Nie wszystkie sprawy muszą kończyć się w sądzie, ale wiele wymaga wsparcia specjalisty. Kiedy pomoc kancelarii może być nieoceniona?
- Gdy ubezpieczyciel ignoruje Twoje odwołania,
- Gdy sprawa dotyczy szkody osobowej lub szkody o dużej wartości,
- Gdy potrzebujesz reprezentacji w sądzie,
- Gdy nie masz czasu i energii na samodzielne „przepychanki” z ubezpieczycielem.
W kancelarii Factolex analizujemy każdą sprawę indywidualnie i pomagamy klientom odzyskać pełne odszkodowanie – zgodne z prawem i orzecznictwem.
✅ Podsumowanie: nie daj się zniechęcić – masz swoje prawa!
Zaniżone odszkodowanie z OC sprawcy to problem, z którym mierzy się wielu poszkodowanych. Firmy ubezpieczeniowe stosują różne triki – od zamienników i amortyzacji, po zaniżanie wartości pojazdu i sztuczne szkody całkowite.
Ale nie jesteś bezbronny. Masz konkretne prawa wynikające z kodeksu cywilnego, orzecznictwa Sądu Najwyższego i wytycznych KNF. A przede wszystkim – masz możliwość walki o pełną kompensację swojej szkody.
Jeśli poruszony temat dotyczy Twojej sytuacji lub masz inne pytania prawne, skontaktuj się z nami.
Kancelaria Adwokacka Factolex oferuje bezpłatną pierwszą poradę prawną, podczas której omówimy Twój problem i zaproponujemy możliwe rozwiązania.
Nie pozwól, aby ubezpieczyciel wypłacił mniej, niż Ci się należy – zadzwoń lub napisz już dziś.