Czy upadłość konsumencka to Twoja szansa na nowy start?
Zadłużenie to problem, który może dotknąć każdego – bez względu na wiek, zawód czy wykształcenie. Wystarczy utrata pracy, nagła choroba, rozwód albo po prostu zbyt dużo zobowiązań finansowych. Gdy długi zaczynają przerastać możliwości ich spłaty, a codzienne życie staje się nie do zniesienia, z pomocą może przyjść upadłość konsumencka. To legalna i coraz bardziej dostępna droga wyjścia z pętli zadłużenia – i właśnie o niej opowiemy w tej serii artykułów. W pierwszej części przyjrzymy się, na czym polega upadłość konsumencka i kto może z niej skorzystać w 2025 roku.
Czym jest upadłość konsumencka?
Upadłość konsumencka to postępowanie sądowe przeznaczone dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, które stały się niewypłacalne. W praktyce oznacza to, że dana osoba nie jest już w stanie regulować swoich długów – kredytów, pożyczek, rachunków, czy zaległości wobec ZUS czy urzędu skarbowego.
Celem postępowania jest oddłużenie, czyli całkowite lub częściowe umorzenie zobowiązań, których nie uda się spłacić ani z majątku dłużnika, ani w ramach ustalonego planu spłaty.
Kto może ogłosić upadłość konsumencką?
W 2025 roku z upadłości konsumenckiej mogą skorzystać:
- ✅ Osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej
Musisz być osobą prywatną – nie możesz prowadzić firmy w chwili składania wniosku. Zawieszenie działalności nie wystarcza – trzeba ją całkowicie zamknąć i wykreślić z CEIDG. - ✅ Byli przedsiębiorcy
Masz za sobą jednoosobową działalność gospodarczą? Możesz skorzystać z upadłości konsumenckiej, jeśli działalność została oficjalnie zakończona, a Twoja niewypłacalność nie powstała z Twojej winy w czasie prowadzenia firmy. - ✅ Rolnicy, wspólnicy spółek cywilnych, osoby pracujące za granicą
Te grupy również mają prawo do upadłości, o ile nie prowadzą innej działalności gospodarczej i ich centrum życiowe znajduje się w Polsce (np. tu mieszkają, pracują, mają rodzinę lub majątek). - ✅ Osoby małoletnie lub ubezwłasnowolnione
W ich imieniu działa przedstawiciel ustawowy (np. rodzic, opiekun).
Kiedy możesz ogłosić upadłość? Sprawdź, czy spełniasz te warunki:
- 📌 Stan niewypłacalności
Podstawowy warunek. Oznacza, że nie jesteś w stanie spłacać swoich zobowiązań pieniężnych, a opóźnienia w płatnościach trwają dłużej niż 3 miesiące. Nawet jedno niespłacone zobowiązanie może wystarczyć. - 📌 Brak wcześniejszej upadłości (w ostatnich 10 latach)
Jeśli w ciągu ostatniej dekady miałeś już umorzenie długów lub uchylony plan spłaty – sąd może odrzucić Twój wniosek. Celem jest zapobieganie nadużyciom. - 📌 Twoje centrum interesów życiowych znajduje się w Polsce
Nawet jeśli mieszkasz czasowo za granicą, ważne jest, czy Twoje życie osobiste, rodzinne i majątkowe jest nadal związane z Polską.
Czy są sytuacje, w których sąd może odmówić?
Tak – mimo spełnienia powyższych warunków, istnieją tzw. przesłanki negatywne, które mogą utrudnić lub uniemożliwić uzyskanie oddłużenia. Oto kilka z nich:
- Umyślne doprowadzenie do zadłużenia, np. poprzez nadmierne pożyczki lub hazard.
- Ukrywanie majątku, darowizny na rzecz rodziny przed ogłoszeniem upadłości.
- Nieprawdziwe informacje we wniosku.
- Zaniechanie złożenia wniosku o upadłość jako przedsiębiorca, jeśli obowiązek taki istniał.
Ale uwaga – po zmianach w 2020 roku sąd bada te okoliczności dopiero na późniejszym etapie, nie przy ogłaszaniu upadłości. Dodatkowo, w uzasadnionych przypadkach (np. ze względów humanitarnych) sąd może zastosować tzw. klauzule słuszności i mimo wszystko pozwolić na przeprowadzenie postępowania.
Czy warto?
Upadłość konsumencka nie jest drogą na skróty – to poważna decyzja z długofalowymi konsekwencjami. Ale dla wielu osób jest to realna szansa na finansowy nowy start – bez komorników, narastających odsetek i ciągłego stresu.
Co czeka Cię po złożeniu wniosku o upadłość?
Upadłość konsumencka to nie jedno postanowienie sądu, lecz wielostopniowy proces, który wymaga od dłużnika zaangażowania, współpracy z syndykiem i cierpliwości. Poniżej opisujemy poszczególne etapy tej procedury, tak jak wygląda ona w 2025 roku.
1. Złożenie wniosku – pierwszy krok do oddłużenia
📝 Gdzie i jak złożyć wniosek?
Najczęściej – elektronicznie, przez portal Krajowego Rejestru Zadłużonych (KRZ). Nadal możliwe jest też złożenie wniosku papierowego w sądzie lub pocztą.
🗂 Co musi zawierać wniosek?
To dokument szczegółowy – trzeba przygotować m.in.:
- dane osobowe i kontaktowe,
- wykaz całego majątku z szacunkową wyceną,
- spis wierzycieli i wysokość długów,
- informacje o dochodach i kosztach utrzymania,
- uzasadnienie przyczyn zadłużenia,
- kopie umów, wyroków, pism od komorników, PIT-ów, dokumentów medycznych itp.
📌 Opłata sądowa wynosi 30 zł. Jeśli reprezentuje Cię adwokat, dochodzi opłata skarbowa za pełnomocnictwo (17 zł).
2. Postanowienie sądu o ogłoszeniu upadłości
Sąd bada, czy jesteś niewypłacalny i czy wniosek jest kompletny. Nie analizuje już Twojej winy – to duże ułatwienie po reformie z 2020 r.
Decyzja zapada zazwyczaj na posiedzeniu niejawnym. Jeśli wszystko się zgadza, sąd wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości i wyznacza syndyka – specjalistę, który poprowadzi dalsze etapy postępowania.
3. Syndyk – Twoja nowa rzeczywistość
Po ogłoszeniu upadłości to syndyk przejmuje kontrolę nad Twoim majątkiem. To z nim będziesz mieć najwięcej kontaktu. Jego zadania to m.in.:
- przejęcie zarządu nad majątkiem i jego sprzedaż (likwidacja),
- ustalenie listy wierzytelności,
- przygotowanie planu spłaty lub wnioskowanie o umorzenie długów,
- kontakt z wierzycielami i sądem.
Współpraca z syndykiem jest kluczowa – unikanie kontaktu lub zatajenie informacji może skończyć się umorzeniem postępowania bez oddłużenia.
4. Co wchodzi do masy upadłości?
Masa upadłości to wszystko, co posiadasz i co może zostać przeznaczone na spłatę wierzycieli:
- nieruchomości, samochody, środki na kontach, kosztowności,
- mienie nabyte w toku postępowania (np. spadek, darowizna),
- majątek wspólny małżonków (uwaga: nawet jeśli tylko jedno z nich ogłasza upadłość!).
Z masy wyłączone są m.in.:
- niezbędne rzeczy domowe (lodówka, łóżko, pralka),
- część wynagrodzenia (minimum do życia),
- świadczenia socjalne (np. 800+, alimenty),
- mienie o wartości sentymentalnej.
5. Likwidacja majątku i pomoc mieszkaniowa
Syndyk sprzedaje składniki majątku w sposób jak najbardziej korzystny (np. przetarg, sprzedaż z wolnej ręki). Nowością jest tzw. pre-pack – przygotowana sprzedaż majątku jeszcze przed ogłoszeniem upadłości.
Jeśli tracisz mieszkanie lub dom, możesz wnioskować o środki na wynajem lokalu – sąd może przyznać Ci kwotę odpowiadającą 12–24 miesiącom czynszu w Twojej okolicy.
6. Ustalenie listy wierzytelności
Wierzyciele zgłaszają swoje roszczenia syndykowi. Ten je weryfikuje, porównuje z Twoim wnioskiem i przygotowuje oficjalną listę wierzytelności. Jeśli pojawią się spory, może dojść do ich rozstrzygnięcia przed sądem.
7. Plan spłaty lub umorzenie zobowiązań
To najważniejszy moment procedury. Sąd decyduje:
- czy ustalać plan spłaty,
- czy umorzyć długi (częściowo lub całkowicie),
- a może skorzystać z tzw. warunkowego umorzenia?
📅 Plan spłaty – co musisz wiedzieć:
trwa zazwyczaj do 3 lat, ale może być wydłużony nawet do 7 lat, jeśli sąd uzna, że zadłużyłeś się z własnej winy,
rata jest dostosowana do Twoich realnych możliwości,
co roku składasz sprawozdanie z wykonania planu i sytuacji finansowej,
brak realizacji planu = brak oddłużenia!
8. Oddłużenie – czyli nowy start
Po wykonaniu planu spłaty (lub spełnieniu innych warunków) sąd wydaje postanowienie o umorzeniu długów – to Twoja szansa na finansową wolność.
Możliwe scenariusze:
- pełne umorzenie po planie spłaty,
- umorzenie bez planu – gdy jesteś trwale niezdolny do spłaty (np. ciężka choroba),
- warunkowe umorzenie – 5 lat „na próbę”, w czasie których nie musisz spłacać, ale musisz raportować swoją sytuację.
Upadłość konsumencka – szansa i zobowiązanie
Czy warto ogłosić upadłość? Zyski i konsekwencje
Decyzja o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej może zmienić życie – zarówno na lepsze, jak i trudniejsze. Warto świadomie rozważyć wszystkie plusy i minusy tej procedury.
- ✅ Korzyści z ogłoszenia upadłości konsumenckiej
- 🛑 Zatrzymanie egzekucji komorniczych
W dniu ogłoszenia upadłości wszystkie egzekucje zostają zawieszone, a po uprawomocnieniu się postanowienia – umorzone. Komornik przestaje działać, nie mogą być też wszczynane nowe postępowania egzekucyjne. - 📉 Zatrzymanie naliczania odsetek
Odsetki od długów przestają się naliczać, co chroni przed dalszym narastaniem zadłużenia. Długi „zamarzają”, a ich poziom się nie pogłębia. - 🧘 Uwolnienie psychiczne i początek nowego etapu
Z chwilą upadłości kontakt z wierzycielami przejmuje syndyk. Dłużnik odzyskuje spokój, przewidywalność i szansę na normalne życie, wolne od ciągłego stresu. - 💼 Oddłużenie – nawet całkowite
Głównym celem postępowania jest umorzenie długów, których dłużnik nie był w stanie spłacić. W zależności od sytuacji może dojść do:
- oddłużenia po wykonaniu planu spłaty,
- umorzenia długów bez planu (przy trwałej niezdolności do pracy),
- warunkowego umorzenia – „pięciu lat na próbę”.
- ❗ Ryzyka i obowiązki dłużnika
- 🏠 Utrata majątku
W skład masy upadłości wchodzi cały Twój majątek (również majątek wspólny małżonków). Syndyk może sprzedać dom, samochód, oszczędności – z wyjątkiem niezbędnych przedmiotów codziennego użytku i świadczeń chronionych prawem. - 🔐 Ograniczenia finansowe
Nie możesz swobodnie zarządzać swoimi dochodami ani zaciągać nowych zobowiązań bez zgody syndyka. Część wynagrodzenia podlega zajęciu, nawet przez kilka lat. - 🧾 Obowiązek współpracy z syndykiem i sądem
Musisz regularnie składać sprawozdania, odpowiadać na pytania, ujawniać cały majątek i nie zatajać informacji. Brak współpracy = ryzyko utraty szansy na oddłużenie. - 📃 Publiczny wpis w rejestrze i pogorszenie zdolności kredytowej
Informacja o upadłości trafia do Krajowego Rejestru Zadłużonych (KRZ) i BIK-u. Może tam widnieć nawet przez 10 lat. To utrudnia uzyskanie kredytów, leasingu czy nawet podpisanie umowy z operatorem telefonii komórkowej.
📣 Dlaczego pomoc prawna ma znaczenie?
Choć prawo nie wymaga, by dłużnik miał pełnomocnika, w praktyce pomoc adwokata lub radcy prawnego może zadecydować o powodzeniu całego postępowania.
Co może dla Ciebie zrobić kancelaria?
- Pomoże przygotować kompletny, poprawny wniosek.
- Ocenia ryzyko odrzucenia lub odmowy oddłużenia.
- Reprezentuje Cię przed sądem i syndykiem.
- Działa w Twoim imieniu, chroniąc Twoje interesy.
Nie warto ryzykować błędów formalnych czy niekorzystnych decyzji sądu z powodu braku wiedzy o procedurze. Wsparcie doświadczonego pełnomocnika może znacząco zwiększyć Twoje szanse na pełne oddłużenie i skuteczny powrót do stabilności finansowej.
Podsumowanie
Upadłość konsumencka to realne i legalne narzędzie dla osób zadłużonych, które nie widzą już innego wyjścia z sytuacji finansowej. Może oznaczać koniec koszmaru długów – ale wiąże się też z wyrzeczeniami i obowiązkami. To decyzja, którą warto podjąć świadomie i z pomocą profesjonalistów.