Obowiązek alimentacyjny:
Alimenty są regularnymi i obligatoryjnymi świadczeniami, których obowiązek uiszczania wynika z pokrewieństwa, powinowactwa czy też małżeństwa.
Zgodnie z treścią art. 133 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka (np. w postaci odsetek lub czynszu) wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.
Małoletnie dzieci mają prawo do równej stopy życiowej z rodzicami, bez względu na to, czy mieszkają razem z nimi czy oddzielnie, np. w rodzinie zastępczej. Orzecznictwo podkreśla, że obowiązek alimentacyjny rodziców względem dzieci ma szczególny charakter, dlatego też nie mogą oni się od niego uchylić z powodu nadmiernego ciężaru finansowego. Rodzice są zobligowani do płacenia alimentów nawet ze skromnych dochodów, a niekiedy nawet kosztem składników swojego majątku.
Obowiązek alimentacyjny to nie tylko dostarczanie środków utrzymania, ale również czynności związane z wychowaniem dziecka. W myśl art. 96 kro rodzice wychowują dziecko pozostające pod ich władzą rodzicielską i kierują nim. Obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień.
Alimenty a władza rodzicielska:
To czy danemu z rodziców przysługuje władza rodzicielska jest nieistotne w aspekcie obowiązku alimentacyjnego, ponieważ jest on związany z zobowiązaniem o charakterze rodzinnym, które istnieje niezależnie od posiadania władzy rodzicielskiej nad dzieckiem.
Wysokość alimentów:
Art. 135 kro wskazuje, że zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.
Usprawiedliwione potrzeby uprawnionego związane są przede wszystkim z wiekiem dziecka, jego stanem zdrowia, kosztami utrzymania, dotychczasową stopą życiową oraz wydatkami na edukację. Ważne jest także to, jakie ma plany na przyszłość, czy z uwagi na ukierunkowane zainteresowania i posiadane zdolności bierze udział w zajęciach pozaszkolnych, konkursach, lub też zawodach, które wiążą się ze stosownymi kosztami.
Natomiast przy ustalaniu możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego nie jest najważniejsze to, jaki dochód aktualnie uzyskuje, a to ile może uzyskać, jeśli wykorzysta pełnię swoich sił umysłowych i fizycznych. Oznacza to, że sąd bierze pod uwagę wiek zobowiązanego, jego stan zdrowia, wykształcenie, doświadczenie, ukończone kursy, kwalifikacje, możliwość podjęcia dodatkowej pracy lub zmiany dotychczasowej pracy na lepiej płatną.
Na możliwości finansowe zobowiązanego będzie również miało wpływ ponowne zawarcie związku małżeńskiego i wynikający z tego obowiązek utrzymywania nowej rodziny, jednakże w żadnym wypadku nie powoduje to wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego wobec dzieci z poprzedniego małżeństwa.
Pobierane świadczenia a zakres alimentów:
Na zakres świadczeń alimentacyjnych nie wpływają:
- świadczenia z pomocy społecznej lub funduszu alimentacyjnego, podlegające zwrotowi przez zobowiązanego do alimentacji;
- świadczenia, wydatki i inne środki finansowe związane z umieszczeniem dziecka w pieczy zastępczej;
- świadczenie wychowawcze – „świadczenie 500+”;
- świadczenia rodzinne;
- rodzicielskie świadczenie uzupełniające.
Pozew o alimenty:
Z pozwem o zasądzenie alimentów na rzecz małoletniego dziecka występuje w jego imieniu przedstawiciel ustawowy, czyli najczęściej będzie nim jeden z rodziców.
Pozew należy złożyć w wydziale rodzinnym i nieletnich sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka lub pozwanego.
W przypadku uwzględnienia pozwu przez sąd przedstawiciel ustawowy jest uprawniony do odbioru zasądzonej kwoty alimentów, ale tylko do czasu uzyskania przez dziecko pełnoletności, gdyż od tego momentu świadczenia alimentacyjne powinny być uiszczane wprost do niego.