Dozór elektroniczny (SDE) – adwokat Kraków. Kompletny poradnik 2025

Czym jest SDE i kiedy ma sens

Dozór elektroniczny to sposób kontrolowania zachowania skazanego za pomocą urządzeń technicznych, dzięki czemu może on odbywać karę poza zakładem karnym, zwykle w miejscu zamieszkania. W polskim prawie występują trzy formy: dozór stacjonarny (kontrola obecności w domu w określonych godzinach), dozór mobilny (śledzenie bieżącego miejsca pobytu) oraz dozór zbliżeniowy (zakaz zbliżania się, kontrola dystansu). To nie „ulgowy tryb”, tylko inna forma wykonywania kary – z rygorami i pełną kontrolą. Dziennik Ustaw

Dla kogo SDE ma sens? Dla osób, które spełniają ustawowe warunki i potrafią wykazać, że cele kary (resocjalizacja, powstrzymanie od naruszeń prawa, naprawienie szkody) zostaną osiągnięte bez izolacji więziennej – na przykład pracują, opiekują się dziećmi lub wymagają leczenia.

Podstawa prawna i najważniejsze progi

Najważniejsze zasady przyznania SDE wynikają z Kodeksu karnego wykonawczego (rozdział VIIa). Kluczowe progi to:

Limit kary 1 rok 6 miesięcy

Sąd może udzielić zgody na SDE, gdy kara nie przekracza 1 roku i 6 miesięcy (w ujęciu łącznym, jeśli mamy kilka kar wykonywanych kolejno). To podstawowa ścieżka do dozoru dla wielu skazanych. Dziennik Ustaw

Kara do 3 lat i „pozostało ≤ 6 miesięcy”

Jeżeli kara jest niższa niż 3 lata, SDE może dotyczyć reszty kary, o ile do końca w zakładzie karnym zostało nie więcej niż 6 miesięcy. To rozwiązanie bywa ważne przy dłuższych wyrokach, gdy końcowy odcinek można odbyć w domu. Te zasady potwierdza również komunikat Ministerstwa Sprawiedliwości o poszerzeniu dostępu do SDE w 2025 r. Dziennik UstawGov.pl

Warunki techniczne i zgody domowników

SDE jest możliwe wyłącznie, jeśli pozwalają na to warunki techniczne (zasięg, urządzenia, obsługa). Dodatkowo, co do zasady, osoby pełnoletnie współzamieszkujące muszą wyrazić pisemną zgodę na instalację sprzętu i kontrole w domu. Uwaga: sąd może udzielić SDE mimo braku zgody domownika, jeśli naruszenie jego prywatności będzie nieznaczne i nie spowoduje nadmiernych trudności – to ważny „bezpiecznik” w konfliktowych sytuacjach. Dziennik Ustaw

Kto rozpoznaje wniosek i gdzie złożyć dokumenty w Krakowie

Właściwość sądu penitencjarnego

W sprawach o SDE decyduje sąd penitencjarny – co do zasady Sąd Okręgowy właściwy ze względu na miejsce pobytu skazanego (albo komisja penitencjarna, gdy SDE dotyczy osób już osadzonych w określonym zakresie). Dziennik Ustaw

Dane kontaktowe – Sąd Okręgowy w Krakowie

W Krakowie wnioski o SDE rozpoznaje Sąd Okręgowy w Krakowie – V Wydział Penitencjarny i Nadzoru nad Wykonywaniem Orzeczeń Karnych, ul. Przy Rondzie 7, 31-547 Kraków (złożenie pisma przez biuro podawcze lub pocztą). Aktualne informacje kontaktowe publikowane są na stronie sądu. krakow.so.gov.pl

Jak przygotować skuteczny wniosek o SDE

Z technicznego punktu widzenia wniosek składa się na piśmie i powinien zawierać uzasadnienie odnoszące się do ustawowych przesłanek. W praktyce liczy się konkret i dowody.

Niezbędne załączniki i dowody

• Potwierdzenie stałego miejsca pobytu (np. umowa najmu, oświadczenie właściciela, meldunek).

• Zgody pełnoletnich współmieszkańców (jeśli to konieczne).

• Dokumenty potwierdzające pracę lub naukę, grafik pracy, list intencyjny pracodawcy.

• Dowody na obowiązki rodzinne – np. opieka nad dzieckiem/osobą zależną, zaświadczenia lekarskie.

• Plan dnia (patrz niżej) pokazujący, że cele kary da się zrealizować bez izolacji.

• Ewentualnie dowody naprawienia szkody, przeprosin, terapii, trzeźwości – to realnie pomaga.

Harmonogram dnia – jak przekonać sąd

Sąd chce widzieć, jak to zadziała w praktyce. Przygotuj realistyczny grafik z godzinami: pobudka, dojazdy, praca/szkoła, zakupy, opieka, kontakty kuratorskie, terapia, wyjścia do kościoła/na rehabilitację itd. Wskaż miejsca, w których przebywasz (adresy) i czas dojazdu. Jeżeli pracujesz zmianowo – dołącz grafiki zmian z wyprzedzeniem.

Częste błędy we wnioskach

1. Ogólniki bez dowodów („pracuję”, ale brak umowy/grafiku).

2. Brak zgody domowników lub brak wyjaśnienia, dlaczego zgody nie ma i czemu SDE mimo to nie naruszy ich prywatności.

3. Niedoszacowanie czasu dojazdu, kolizje godzin wyjść z godzinami kontroli.

4. Za długie „laurki” i brak odniesienia do konkretnych przepisów.

Wzór prostego wniosku (szkielet)

Wniosek o udzielenie zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego (SDE)
Adresat: Sąd Okręgowy w …, Wydział Penitencjarny
Sygnatura sprawy / dane wyroku: …
Wnoszę o: zezwolenie na odbycie kary … w systemie dozoru elektronicznego.
Uzasadnienie (skrótem):
– wymiar kary: … (spełniam próg ustawowy),
– stałe miejsce pobytu: … (dowód w zał.),
– cele kary zostaną osiągnięte: praca/nauka/opieka – opis i harmonogram,
– zgody współmieszkańców / wniosek o zastosowanie art. dot. zgody wyjątkowo,
– brak przeszkód technicznych (wniosek o weryfikację),
– dodatkowo: naprawienie szkody/terapia itd.
Załączniki: …
Podpis

Jak wygląda postępowanie po złożeniu wniosku

Sprawdzenie warunków technicznych

Sąd przed wydaniem postanowienia zasięga informacji od podmiotu dozorującego, czy w miejscu zamieszkania da się technicznie prowadzić dozór (zasięg, serwis, montaż). Jeśli technicznie się nie da – wniosek może pozostać bez rozpoznania. Dziennik Ustaw

Termin decyzji (30 dni) i wysłuchanie skazanego

Co do zasady sąd wydaje postanowienie w 30 dni od wpływu wniosku. Zanim to zrobi, wysłuchuje skazanego (lub obrońcę), a gdy skazany jest osadzony – posiedzenie odbywa się w zakładzie karnym. Dziennik Ustaw

Zażalenie po odmowie i ponowny wniosek

Na odmowę przysługuje zażalenie. Kolejny wniosek w tej samej sprawie złożony przed upływem 3 miesięcy od odmowy sąd pozostawia bez rozpoznania – warto dobrze przygotować się od początku. Dziennik Ustaw

Zgoda współmieszkańców i wyjątki

Kiedy sąd może udzielić SDE mimo braku zgody

Jeżeli ktoś pełnoletni nie wyraża zgody, sąd może mimo to udzielić SDE, gdy naruszenie jego prywatności będzie tylko nieznaczne, a organizacyjnie nie powstaną nadmierne trudności (np. sprzęt można zamontować w części domu, do której osoba ta nie musi wchodzić). To przepis praktycznie ratujący wnioski w konfliktowych rodzinach. Dziennik Ustaw

Jak rozmawiać z domownikami

Ustal: gdzie stanie rejestrator, jak wygląda kontrola kuratora, jakie są godziny wyjść i kto odbiera telefony z centrali. Pokaż, że instalacja nie zmieni im życia w sposób dolegliwy (brak wiercenia w zabytkowych listwach? zasilanie z jednej listwy?).

Czy można pracować w SDE? Szkoła, leczenie, obowiązki rodzinne

Można – i warto. Sąd ustala „okna wyjść” na pracę, naukę, wizyty lekarskie czy rehabilitację. W weekendy lub w określone dni możesz mieć inne godziny. Kluczowe: bez spóźnień i zero samowolnych zmian. Jeśli grafik w pracy się zmienia – wniosek o korektę harmonogramu do sądu/kuratora z wyprzedzeniem. (Praktyka sądów pokazuje, że stała praca to mocny argument „za”.)

Okna wyjść i zakazy

Opuszczanie miejsca pobytu poza wyznaczonymi godzinami to złamanie zasad. Dodatkowo mogą obowiązywać zakazy kontaktu czy zbliżania się do określonych osób/miejsc (w dozór zbliżeniowy system alarmuje o naruszeniu dystansu). Dziennik Ustaw

Kontrola kuratora i naruszenia

Nadzór nad SDE pełni sąd i kurator, we współpracy z podmiotem dozorującym/cywilnym operatorem. Naruszenia (spóźnienia, zerwanie paska, brak kontaktu) mogą skończyć się uchyleniem SDE i powrotem do zakładu karnego. Dziennik Ustaw

Co po uzyskaniu SDE – montaż, opaska, aplikacja

Rola Służby Więziennej i centrali monitoringu

Techniczną stroną SDE zarządza Służba Więzienna – działa centrala monitorowania, nadajniki i rejestratory. Zespół montażowy umawia instalację, szkoli domowników z obsługi i reaguje na alarmy. Serwis RządowySerwis Rządowy

Typowe pytania: ładowanie, kąpiel, wyjazdy

• Ładowanie opaski: trzymaj ładowarkę w stałym miejscu; brak zasilania może być odczytany jako próba obejścia systemu.

• Kąpiel/prysznic: urządzenia są odporne na wilgoć w codziennym zakresie, ale nie demontuj paska.

• Wyjazdy: zmianę lokalizacji (np. nocleg u rodziny) ustala się wcześniej – wymaga to decyzji sądu/kuratora i możliwości technicznych.

Kiedy SDE nie wchodzi w grę

Bezwzględne wyłączenia (recydywa wielokrotna itp.)

SDE nie przysługuje m.in. przy surowej recydywie określonej w Kodeksie karnym (tzw. recydywa wielokrotna – art. 64 § 2 k.k.), a także w pewnych innych przypadkach szczegółowo opisanych w przepisach. Zawsze weryfikuj, czy dana sytuacja nie podpada pod wyłączenie. Dziennik Ustaw

Brak warunków technicznych lub stałego miejsca pobytu

Jeśli brakuje zasięgu lub nie ma możliwości montażu rejestratora, sąd może pozostawić wniosek bez rozpoznania. Podobnie, brak stałego miejsca pobytu (np. rotacja adresów) to poważna przeszkoda. Dziennik Ustaw

Kraków – praktyczne wskazówki lokalne

Gdzie złożyć wniosek i jak umówić pełnomocnika

Wniosek możesz złożyć osobiście w biurze podawczym Sądu Okręgowego przy ul. Przy Rondzie 7 lub wysłać pocztą (warto za potwierdzeniem nadania). Jeżeli działasz z pełnomocnikiem – adwokat w Krakowie przygotuje pakiet: wniosek, zgody domowników, harmonogram, załączniki. Ustalcie też, kto i jak szybko będzie odpowiadał na wezwania sądu/kuratora. krakow.so.gov.pl

Ile realnie czeka się w praktyce – co przyspiesza sprawę

Na termin wpływa m.in. sprawdzenie techniczne oraz obłożenie wydziału. Najczęściej sprawę przyspiesza kompletny wniosek (brak braków formalnych), jasny harmonogram i konkretne dowody pracy/opieki. Pamiętaj, że ustawa przewiduje orientacyjny termin 30 dni na wydanie postanowienia. Dziennik Ustaw

Najczęstsze mity o dozorze elektronicznym

• „SDE to wolność” – Nie. To kara w domu z kontrolą techniczną i kuratorską.

• „Z opaską można jechać na wakacje” – Tylko po zgodzie sądu/kuratora i przy zapewnieniu warunków technicznych.

• „Bez zgody współlokatora nie ma szans” – Bywa, że jest szansa (wyjątek ustawowy). Dziennik Ustaw

• „Jak się nie uda, składam jutro drugi wniosek” – Ustawa wprowadza okres karencji na ponowne złożenie. Dziennik Ustaw

Checklista 48 godzin przed wysłaniem wniosku

• Zbierz wyrok/wyroki i policz, czy mieścisz się w progach (1 rok 6 mies. / 3 lata + ≤ 6 mies. do końca).

• Zabezpiecz adres i zgody domowników (albo przemyśl argumenty z wyjątku).

• Przygotuj harmonogram dnia + grafiki pracy/szkoły.

• Dołącz dowody: umowy, zaświadczenia, opieka/leczenie, naprawienie szkody.

• Oceń ryzyka techniczne (zasięg, dostęp do prądu, stałe miejsce montażu).

• Złóż wniosek do SO Kraków – V Wydział Penitencjarny (osobiście/pocztą). krakow.so.gov.pl

Podsumowanie

Dozór elektroniczny to realna szansa, by odbyć karę w warunkach wolnościowych – pracować, dbać o rodzinę i naprawiać błędy bez odrywania od życia. W 2025 r. zasady są szersze niż dawniej: klasyczny limit 1 roku i 6 miesięcy oraz możliwość objęcia SDE końcówki kary do 3 lat, gdy zostało ≤ 6 miesięcy. Warunek? Dobrze przygotowany wniosek, stały adres, (zazwyczaj) zgody domowników i brak przeszkód technicznych. W Krakowie sprawę prowadzi Sąd Okręgowy – V Wydział Penitencjarny. Jeśli potrzebujesz wsparcia – adwokat w Krakowie pomoże zbudować silne uzasadnienie i przeprowadzi Cię przez całą procedurę. Dziennik UstawGov.plkrakow.so.gov.pl

---

FAQ – 5 pytań od skazanych i rodzin

1. Czy muszę mieć pracę, żeby dostać SDE?
Nie jest to warunek konieczny, ale stabilne zatrudnienie (lub nauka, stała opieka, leczenie) zwiększa szanse, bo pokazuje, że cele kary będą osiągnięte bez izolacji. W braku pracy wskaż we wniosku inne ważne obowiązki i plan dnia.

2. Co, jeśli współlokator nie zgadza się na montaż sprzętu?
Sąd może przyznać SDE mimo braku zgody, jeśli naruszenie jego prywatności będzie nieznaczne, a wykonanie dozoru nie sprawi nadmiernych trudności – opisz to szczegółowo i zaproponuj rozwiązania organizacyjne. Dziennik Ustaw

3. Ile czasu trwa decyzja w sprawie SDE?
Ustawa przewiduje, że sąd wydaje postanowienie w 30 dni od wpływu kompletnego wniosku, choć praktyka może zależeć od obłożenia i weryfikacji technicznej. Dziennik Ustaw

4. Czy SDE dotyczy też „końcówki” dłuższych kar?
Tak – przy karze poniżej 3 lat, jeśli do końca pozostało nie więcej niż 6 miesięcy, sąd może zezwolić na odbycie tej reszty w SDE (przy spełnieniu pozostałych warunków). Dziennik UstawGov.pl

5. Kto technicznie nadzoruje SDE i co jeśli zerwie się opaska?
Systemem zarządza Służba Więzienna i podmiot dozorujący. Zerwanie paska lub obejście systemu to poważne naruszenie – grozi uchyleniem SDE i powrotem do jednostki. Serwis Rządowy