Koszt zawarcia umowy w formie aktu notarialnego może sięgać nawet kilku procent wartości transakcji. U notariusza nie zawsze jednak trzeba płacić. Taksa notarialna za 0 złotych. W uzasadnionych przypadkach można ubiegać się o zwolnienie od obowiązku zapłaty taksy notarialnej.
Ile taksa notarialna?
Wynagrodzenie pobierane przez notariusza za sporządzenie aktu notarialnego nazywane jest taksą notarialną. Choć art. 5 § 1 Prawa o notariacie (Dz. U. z 2002 r. nr 42, poz. 369 ze zm.) przewiduje, że wysokość taksy określa umowa między notariuszem a stronami czynności, to rejenci z reguły żądają zapłaty wynagrodzenia pokrywającego się z maksymalnymi stawkami określonymi w rozporządzeniu z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej (Dz. U. nr 148, poz. 1564 ze zm.).
Stawka w odniesieniu do większości czynności naliczana jest proporcjonalnie do ich wartości w oparciu o regresywną tabelę zawartą w § 3 rozporządzenia. Przykładowo, przy czynności opiewającej na 10.000 zł zapłacimy 310 zł, a przy czynności o wartości 300.000 zł będziemy musieli zapłacić już 1.970 zł. Do tych kwot należy doliczyć podatek VAT oraz koszty sporządzenia wypisów z aktu (maksymalnie 6 zł netto za każdą stronę).
Wniosek do sądu
Uiszczenie taksy nie musi być obowiązkowe. Art. 6 § 1 ustawy – Prawo o notariacie przewiduje możliwość wystąpienia do sądu o zwolnienie w całości lub części od obowiązku zapłaty wynagrodzenia dla notariusza.
Wniosek należy skierować do sądu rejonowego (wydziału cywilnego) właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby (osób) występującej o zwolnienie. We wniosku powinno się znaleźć:
- oznaczenie uczestników postępowania – pozostałe strony aktu notarialnego (np. sprzedawcę lub darczyńcę), chyba że są oni również wnioskodawcami,
- określenie potrzeby zawarcia aktu notarialnego (jaka czynność ma być dokonana),
- stwierdzenie, że wnioskodawca nie jest w stanie zapłacić wynagrodzenia bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i swojej rodziny.
Do pisma należy dołączyć oświadczenia o własnym stanie rodzinnym (liczba osób na utrzymaniu), dochodach (źródła i wysokość), majątku i ponoszonych wydatkach. Oświadczenie należy sporządzić na urzędowym formularzu stosowanym przy składaniu wniosków o zwolnienie od kosztów sądowych (formularze dostępne w Internecie oraz w biurach podawczych wszystkich sądów).
O POMOC W NAPISANIU WNIOSKU MOŻESZ WYSTĄPIĆ DO KANCELARII
Warto dodać, że z wnioskiem o zwolnienie od zapłaty taksy mogą również wystąpić osoby prawne oraz organizacje nieposiadające osobowości prawnej. W ich wypadku zwolnienie jest dopuszczalne tylko, gdy zostanie wykazane, że wnioskodawca nie posiada dostatecznych środków na ponoszenie wynagrodzenia żądanego przez notariusza.
Jeśli sąd uwzględni wniosek, trzeba będzie jeszcze poczekać na uprawomocnienie się postanowienia. Następnie z jego odpisem można śmiało udać się do notariusza.
Czy można liczyć na udzielenie zwolnienia przez sąd? Niestety, nie zawsze. Dotyczy to w szczególności przypadków dokonywania czynności odpłatnych. Bo skoro wnioskodawca posiada 100 tys. zł na zakup mieszkania, to dlaczego nie ma zapłacić 1.100 zł wynagrodzenia na rzecz notariusza?
Darmowy wpis do księgi wieczystej
Przy zawarciu umowy w formie aktu notarialnego, rejent pobiera również należny podatek (od czynności cywilnoprawnych lub od spadków i darowizn) oraz w niektórych sprawach również opłatę sądową od wniosku o wpis do księgi wieczystej. Od obowiązku uiszczenia podatku nie można być zwolnionym. Można natomiast postarać się o zwolnienie od opłaty dla sądu wieczystoksięgowego.
W tym celu należy wystąpić o zwolnienie od kosztów sądowych. Warto jednak zaznaczyć, że będzie to zupełnie odrębne postępowanie od toczącego się w sprawie zwolnienia od wynagrodzenia notariusza. Z wnioskiem o zwolnienie od uiszczania wpisu sądowego od wpisu do księgi wieczystej należy wystąpić do właściwego sądu jeszcze przed wizytą u notariusza. Wniosek należy zredagować podobnie jak w przypadku pisma w sprawie o zwolnienie od zapłaty taksy notarialnej (nie trzeba jednak wskazywać uczestników). Dwa wnioski – jeden do wydziału cywilnego, a drugi do wieczystoksięgowego – można złożyć jednocześnie.